Κυριακή 9 Φεβρουαρίου 2014

Έτσι εκπαιδεύουν οι ζωολογικοί κήποι τα παιδιά σας (Happy Dogs World 9 II 2014)

Ήταν απλά ένα ΜΩΡΟ και όχι το πλεόνασμα...

Ο Ζωολογικός Κήπος της Κοπεγχάγης, αποφάσισε να βγάλει φόρα παρτίδα την ψυχρή αλήθεια κάτω από την ομπρέλα της εκπαίδευσης. 

Σήμερα διαβάζουμε στο BBC, και την Daily Mail ότι στον ζωολογικό κήπο της Κοπεγχαγης υπήρχε "πλεόνασμα" στις καμηλοπαρδάλεις και αναγκαστικά έπρεπε να ελέγξουν τον πληθυσμό, σκοτώνοντας μία. Επιλέχθηκε ο Marius μία καμηλοπάρδαλη μόλις δύο ετών. 

Το κρέας του ζώου δόθηκε στα λιοντάρια του πάρκου, ενώ τμήμα αυτού θα χρησιμοποιηθεί για έρευνα. 

Το σκότωσαν μπροστά σε χαμογελαστά παιδιά και χαρούμενους γονείς.
Οι υπεύθυνοι του ζωολογικού κήπου, αποφάσισαν "εκπαιδευτικά" να σκοτώσουν το ζώο μπροστά στα παιδιά και να το δώσουν να το φάνε τα λιοντάρια. 

"Έπρεπε να κρατήσουμε τα καλύτερα γονίδια"
Σκοτώσαμε τον Marius γιατί έπρεπε να κρατήσουμε τα καλύτερα γονίδια για επιλεκτική αναπαραγωγή στο είδος, δηλώνει ο επιστημονικός Διευθυντής του ζωολογικού κήπου της Δανίας. Μάλιστα όπως ο ίδιος λέει, έχουν σκοτώσει το τελευταίο έτος περίπου 20-30 ζώα για τον ίδιο λόγο. 



Μπορούσε να πάει σε άλλο ζωολογικό κήπο και όμως τον σκότωσαν.
Για τον Marius, υπήρχε εκδήλωση ενδιαφέροντος από τον ζωολογικό κήπο της Ολλανδίας κάτι που όμως οι υπεύθυνοι του ζωολογικού κήπου της Δανίας, απέρριψαν.

Οι γονείς που έβαλαν τα παιδιά τους να παρακολουθήσουν το περιστατικό είναι απλά αχαρακτήριστοι...... Τα λόγια είναι περιττά γι αυτούς....

Πηγή φωτογραφιών bt.dk
Πηγή 

Παρακαλώ υπογράψτε τη συλλογή υπογραφών της διαμαρτυρίας προς τον ζωολογικό κήπο της Κοπενχάγης για την αποτρόπαια πράξη τους. Ενώστε τη φωνή σας με τους χιλιάδες που ζητούν το κλείσιμο του ζωολογικού κήπου αυτού στην κοινότητα Close Copenhagen Zoo στο facebook.

ΖΩΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΗΠΟΙ: ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

πηγή
  I. ΜΙΚΡΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Στην σύγχρονη εποχή, ζωολογικός κήπος είναι ένας περιφραγμένος χώρος που εκθέτει μια μικρή ή μεγάλη συλλογή από άγρια ζώα με σκοπό την διασκέδαση και την επιμόρφωση του κοινού.

Τέτοιου είδους συλλογές ζώων υπήρχαν και σε προγενέστερους χρόνους, δεν εξυπηρετούσαν όμως αυτό που σήμερα εννοούμε με τον όρο "διασκέδαση" ή "εκπαίδευση", αλλά τελείως διαφορετικούς σκοπούς. Στην αρχαία Ρώμη, για παράδειγμα, υπήρχαν αιχμάλωτα άγρια ζώα, τα οποία χρησίμευαν σαν "αποθήκες ζωντανής ζωοτροφής" για τους αγώνες, που ήταν ιδιαίτερα δημοφιλείς στις Ρωμαϊκές αρένες. Μέχρι τον 18ο αιώνα, μεγάλες συλλογές ζώων αποτελούσαν για τους ηγεμόνες της Δύσης σύμβολα ισχύος, τα οποία επεδείκνυαν ή και θυσίαζαν κατά την κρίση τους, το 1719 μάλιστα ο ηγεμόνας της Δρέσδης Αύγουστος ο Β' δεν δίστασε να σφαγιάσει ολόκληρο το θηριοτροφείο του, που περιελάμβανε τίγρεις, λιοντάρια, ταύρους, αρκούδες και αγριογούρουνα. Τους πρώτους σύγχρονους ζωολογικούς κήπους τους συναντάμε κατά τον 18ο αιώνα, στην Βιέννη, στη Μανδρίτη, και στο Παρίσι και, τον 19ο αιώνα, στο Λονδίνο και στο Βερολίνο. Στην Αμερική, οι πρώτοι ζωολογικοί κήποι ιδρύθηκαν στη Φιλαδέλφεια και στο Οχάιο, το 1870.

Σήμερα, στις ΗΠΑ υπάρχουν εκατοντάδες ζωολογικοί κήποι που δέχονται εκατομμύρια επισκέπτες κάθε χρόνο, και ποικίλουν από απλά θηριοτροφεία και ζωεμπόρους στις άκρες των δρόμων μέχρι οργανωμένα ζωολογικά πάρκα στελεχωμένα με ειδικευμένο προσωπικό. Σήμερα, οι Ρωμαϊκές αρένες δεν υπάρχουν πια, όμως οι ταυρομαχίες και τα ροντέο ακολουθούν την ίδια παράδοση. Στην σημερινή εποχή, η δύναμη των ηγεμόνων δεν στηρίζεται πλέον στην επίδειξη της κυριαρχίας τους πάνω στα άγρια ζώα, αλλά στα όπλα. Και όμως οι ζωολογικοί  κήποι υπάρχουν ακόμα. Γιατί άραγε;;

ΙΙ. ΤΑ ΖΩΑ ΚΑΙ Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ

Ηθικοί λόγοι συνηγορούν εναντίον της διατήρησης αγρίων ζώων σε κατάσταση αιχμαλωσίας, εναντίον της αρπαγής τους από τη φύση, της μεταφοράς σε μακρινές αποστάσεις και του εγκλεισμού τους σε ένα περιβάλλον ξένο και ανοίκειο, που δεν μπορεί να εκπληρώσει τις βασικές ζωτικές τους ανάγκες, ούτε τους επιτρέπει να εκφράσουν την φυσική και κοινωνική συμπεριφορά την οποία ορίζει το είδος τους. Ο μόνος λόγος συνεπώς που θα μπορούσε να δικαιολογήσει κάτι τέτοιο είναι το ανθρώπινο όφελος που υποτίθεται ότι προκύπτει από αυτόν τον εγκλεισμό. Και σε αυτό το σημείο προκύπτουν δύο ερωτήματα: Έχουμε, σαν άνθρωποι, κάποιους ηθικούς κανόνες που ορίζουν τη συμπεριφορά μας απέναντι στα ζώα; Και αν όχι, τότε μήπως θα έπρεπε να είχαμε κάποιους ηθικούς κανόνες που να ορίζουν τη συμπεριφορά μας απέναντι σε κείνους τους ανθρώπους που τα αγαπούν και τα σέβονται;

O Ιμμάνουελ Καντ, παρόλη την ανθρωποκεντρική ηθική του, αναγνώριζε κάποιες υποχρεώσεις προς τη φύση, λέγοντας πως εκείνο που καθορίζει την καθαρότητα της καρδιάς ενός ανθρώπου είναι ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφέρεται στα ζώα, και καταδικάζοντας για τον λόγο αυτόν κάποιον που θα πυροβολούσε τον πιστό του σκύλο μόνο και μόνο γιατί γέρασε και δεν είναι πλέον ικανός να τον υπηρετεί. Με βάση λοιπόν ακόμα και ένα καθαρά ανθρωποκεντρικό μοντέλο σκέψης, η καρδιά ενός ανθρώπου που αρπάζει ένα άγριο ζώο από τη φύση και τού στερεί την ελευθερία, είναι σκληρή. Και, με βάση μια καθαρά ανθρωποκεντρική ηθική, ο μοναδικός λόγος που θα μπορούσε να αιτιολογήσει την σκληρότητα προς τα ζώα, είναι το όφελος για τους ανθρώπους. Αυτό το όφελος καλούνται λοιπόν να τεκμηριώσουν οι υπέρμαχοι των ζωολογικών κήπων, και κάτι ακόμα: Ότι ο εγκλεισμός των ζώων είναι ο μόνος διαθέσιμος τρόπος μέσα από τον οποίο μπορούν, κατά τον οποιονδήποτε τρόπο, να ωφεληθούν οι άνθρωποι και ότι - ούτε καν στις μέρες μας - υποκατάστατο αυτής της σκληρότητας δεν υπάρχει. Κατά πόσον όμως είναι όμως ικανοί να το κάνουν; Και κατά πόσον τα επιχειρήματά τους έχουν τόπο να σταθούν απέναντι στην αντικειμενική πραγματικότητα της σημερινής εποχής;;


III. ΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ

Ποια είναι τα σημαντικότερα οφέλη που μπορούν να προσφέρουν στον σύγχρονο άνθρωπο οι ζωολογικοί κήποι; ΔιασκέδασηΕκπαίδευση; Ευκαιρία για επιστημονική έρευνα; Ή μήπως συμβολή στην προσπάθεια για την διατήρηση των ειδών;

Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι επισκέπτες των ζωολογικών κήπων βρίσκονται εκεί κυρίως γιατί επιθυμούν να διασκεδάσουν ή να "ξεσκάσουν", και ότι η κάθε επιχείρηση θα πρέπει να είνα σε θέση να ικανοποιεί τις επιθυμίες των πελατών της, προκειμένου να παραμείνει βιώσιμη οικονομικά. Άλλωστε, η διασκέδαση του κοινού ήταν και ο κύριος λόγος που οδήγησε στη δημιουργία των ζωολογικών κήπων με τη σημερινή τους μορφή. Δικαιολογείται όμως ο εγκλεισμός αγρίων ζώων σε συνθήκες αιχμαλωσίας  για την ικανοποίηση αυτής της δημόσιας επιθυμίας;

Οι περισσότεροι εκπρόσωποι των ζωολογικών κήπων υποστηρίζουν ότι η διασκέδαση ΔΕΝ αποτελεί τον πρωταρχικό τους σκοπό, ότι η ευχαρίστηση που προκαλείται από την έκθεση  των ζώων δεν είναι λόγος αρκετά σημαντικός για να δικαιολογήσει την αιχμαλωσία, ότι η αιχμαλωσία είναι ένα "αναγκαίο κακό", και ότι η διασκέδαση αποτελεί απλώς ΤΟ ΜΕΣΟΝ που διατηρεί σε υψηλά επίπεδα το ενδιαφέρον του κόσμου, οδηγώντας στην ευαισθητοποίηση και στην επιμόρφωση του κοινού και ιδιαίτερα των παιδιών. Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις, ισχυρίζονται ότι συμβάλλουν στην πληροφόριση του κόσμου σχετικά με τα ζώα που απειλούνται με εξαφάνιση, ότι προάγουν την ευαισθητοποίηση στη λήψη μέτρων προστασίας, και ότι συνεργάζονται με διάφορους επιστημονικούς φορείς για την διατήρηση των ειδών.

Εκπαίδευση λοιπόν: Αυτός υποτίθεται ότι είναι ο σπουδαιότερος ρόλος των σύγχρονων ζωολογικών κήπων, αυτός είναι ο κυριότερος λόγος που δικαιολογεί την ύπαρξή τους, και σ' αυτόν έχουν στηρίξει τα επιχειρήματά τους οι υποστηρικτές τους, από την αρχή. Όμως αυτός ο τόσο κοινός ισχυρισμός και ο υποτιθέμενος "ευσεβής πόθος" των ζωολογικών κήπων ελάχιστα φαίνεται ότι ευσταθεί. Σε μια μελέτη με τίτλο "Οι Ζωολογικοί Κήποι στην Αμερικανική Κοινωνία", που παρουσιάστηκε το 1979, αποδεικνύεται ότι οι περισσότεροι θαμώνες των ζωολογικών κήπων είναι πολύ λιγότερο ενημερωμένοι σχετικά με τα ζώα από τους κυνηγούς, τους ψαράδες, και διάφορους άλλους που ενδιαφέρονται για τα ζώα, και μόνον ελάχιστα περισσότερο ενημερωμένοι από αυτούς που δεν ενδιαφέρονται καθόλου. Και ακόμα χειρότερα, οι θαμώνες των ζωολογικών κήπων εκφράζουν προκαταλήψεις, δείχνοντας την συμπάθειά τους σε ορισμένα είδη  και την απέχθειά τους σε άλλα. Ένας λόγος εξ αιτίας του οποίου οι περισσότεροι ζωολογικοί κήποι δεν συνεισφέρουν στην εκπαίδευση του κοινού είναι ότι δεν κάνουν καμία αληθινή  προσπάθεια προς αυτήν την κατεύθυνση, ενώ εισπράττουν εισητήρια από ένα αδιάφορο και κάθε άλλο παρά συναισθανόμενο κοινό.

Μια έρευνα για τον ζωολογικό κήπο Buffalo της Νέας Υόρκης, που δημοσιεύτηκε στo επιστημονικό περιοδικό "International Journal for the Study of Animal Problems", το 1981, αποκαλύπτει μια σχεδόν απόλυτη αδιαφορία του κοινού προς τις επιμορφωτικές προσπάθειες των ζωολογικών κήπων. Σύμφωνα με την μελέτη αυτή, οι επισκέπτες περνούν βιαστικά μπροστά από τα κλουβιά, χωρίς να σταματήσουν για να παρατηρήσουν τα ζώα. Ένας τυπικός επισκέπτης ζωολογικού κήπου σταματά μονάχα για να κοιτάξει ένα ζωάκι που είναι μωρό, παρακαλάει για τροφή ή βγάζει περίεργους ήχους, και οι πιο συνηθισμένες λέξεις που χρησιμοποιεί για να το περιγράψει είναι χαριτωμένο, αστείο, τεμπέλικο, βρωμιάρικο, αλλόκοτο ή παράξενο.

Παρ' όλα αυτά, είναι γεγονός ότι σε ορισμένους ζωολογικούς κήπους πραγματοποιείται κάποιου είδους έρευνα. Όμως, σε αυτό το σημείο, τίθεται ένα άλλο ερώτημα: Τι είδους μόρφωση είναι αυτή που επιδιώκουν οι ζωολογικοί κήποι να προσφέρουν στους επισκέπτες τους; Γνώσεις σχετικές με την φυσιολογία και την συμπεριφορά των διαφόρων ζώων; Γνώσεις σχετικές με τη διάσωση των ζώων που απειλούνται με εξαφάνιση; Μήπως συμπόνοια για τη μοίρα όλων των πλασμάτων; Και κατά πόσον αυτή η επιμορφωτική προσφορά προϋποθέτει τον εγκλεισμό των αγρίων ζώων σε συνθήκες αιχμαλωσίας; Η προβολή διαφανειών και ταινιών, οι διαλέξεις, και ούτω καθ' εξής, δεν θα μπορούσαν  να προσφέρουν στο κοινό ανάλογη επιμόρφωση; Μήπως εκθέτοντας μόνον κλουβιά, άδεια από ζώα αλλά γεμάτα από πληροφορίες, θα μπορούσαμε να οδηγηθούμε στο ίδιο αποτέλεσμα;

"Οι ζωολογικοί κήποι συμβάλλουν στην επιστημονική έρευνα": Επιχείρημα παλιό και ως επί το πλείστον ξεπερασμένο. Ο Sir Humphrey Davy, ένας από τους ιδρυτές της Ζωολογικής Εταιρίας του Λονδίνου, εν έτει 1825 έγραψε: "Θα μπορούσε η Βρεττανία να προσφέρει κάτι άλλο, εντελώς διαφορετικό από την απλή έκθεση των ζώων στους κατοίκους της πρωτεύουσας; Συγκεκριμένα, θα μπορούσαν τα ζώα που έχουν έρθει από την άλλη άκρη του κόσμου να χρησιμοποιηθούν για κάποιον χρήσιμο σκοπό, σαν αντικείμενα επιστημονικής έρευνας και όχι σαν αντικείμενα χυδαίου θαυμασμού";

Οι ζωολογικοί κήποι συμβάλλουν στην επιστημονική έρευνα κυρίως με τρείς τρόπους: Χρηματοδοτώντας επιστήμονες που δεν συνεργάζονται μαζί τους, προσφέροντας εργασιακή απασχόληση σε επιστήμονες που αποτελούν μέρος του προσωπικού τους, και προσφέροντας στον ερευνητικό τομέα ζώα, τα οποία δεν θα μπορούσε με άλλον τρόπο να είναι διαθέσιμα προς μελέτη.

Κατ' αρχήν, ελάχιστοι είναι οι ζωολογικοί κήποι που συμβάλλουν στην οποιαδήποτε επιστημονική έρευνα ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ. Και ακόμα λιγότεροι εκείνοι που προσφέρουν πλήρη απασχόληση σε ερευνητικό επιστημονικό προσωπικό. Οι επιστήμονες προτιμούν να μελετήσουν τα ζώα στο φυσικό τους περιβάλλον παρά στις συλλογές των ζωολογικών κήπων, η ίδια χρηματοδότηση μπορεί  να γίνει και από κάποιον άλλον κυβερνητικό ή μη κυβερνητικό φορέα, και οι έρευνες που πραγματοποιούνται από τους ζωολογικούς κήπους έχουν αμφισβητούμενη σπουδαιότητα. Εν πάσει περιπτώσει, οι μελέτες που μπορούν να πραγματοποιηθούν  μέσα στα πλαίσια της συλλογής των ζώων στους ζωολογικών κήπους μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες: Μελέτες συμπεριφοράς και μελέτεςανατομίας, φυσιολογίας και παθολογίας.

Οι μελέτες της συμπεριφοράς των ζώων μέσα στα πλαίσια ενός ζωολογικού κήπου είναι κατά κοινή ομολογία αμφιλεγόμενες. Πολλοί είναι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι η μελέτη των ζώων στις αφύσικες συνθήκες της αιχμαλωσίας δεν έχουν να προσφέρουν τίποτα απολύτως, ενώ κάποιοι άλλοι θεωρούν ότι τα αιχμάλωτα ζώα παρουσιάζουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον σαν αντικείμενα ερευνών από ότι τα ελεύθερα, κι' αυτό γιατί τα αιχμάλωτα δεν απειλούνται από φυσικούς εχθρούς και εκφράζουν με μεγαλύτερη άνεση τη συμπεριφοράς τους, επιτρέποντας έτσι στους ερευνητές να γνωρίσουν ένα μεγαλύτερο εύρος των  φυσικών τους δυνατοτήτων. Και οι δύο αυτές θέσεις μπορούν να θεωρηθούν ακραίες. Οι συνθήκες που επικρατούν σε μερικούς ζωολογικούς κήπους προσομοιάζουν αρκετά με αυτές που επικρατούν στη φύση, έτσι ώστε να παρέχουν κάποιες ενδιαφέρουσες ερευνητικές δυνατότητες, ο ισχυρισμός όμως ότι τα ζώα που κρατούνται σε συνθήκες αιχμαλωσίας παρουσιάζουν μεγαλύτερο ερευνητικό ενδιαφέρον από εκείνα που βρίσκονται στη φυσική τους κατάσταση δεν είναι και τόσο πειστικός.

Το περιβάλλον καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη συμπεριφορά. Και ενώ δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ένα περιβάλλον απαλλαγμένο από εχθρούς θα μπορούσε να επιτρέψει εκδηλώσεις συμπεριφοράς διαφορετικές από εκείνες που ορίζει το φυσικό περιβάλλον, αυτό δεν είναι λόγος ικανός να μάς κάνει να πιστέψουμε ότι τα δεδομένα που θα μάς παρέχει ένα περιβάλλον αιχμαλωσίας μπορεί να είναι πληρέστερα ή ορθότερα από εκείνα που θα μάς παρέχει ένα περιβάλλον φυσικό.

Οι πιο συχνές έρευνες των ζωολογικών κήπων αφορούν στην ανατομία και την παθολογία και αποσκοπούν σε τρία πράγματα: Να βελτιώσουν την ευζωϊα των ζώων, να συνεισφέρουν στην ανθρώπινη υγεία, προτείνοντας θεραπευτικές μεθόδους αποτελεσματικές για τα ζώα, και να εμπλουτίσουν τις γνώσεις μας για την ίδια την άγρια ζωή. Ο πρώτος από αυτούς τους τρείς σκοπούς είναι ασφαλώς θεμιτός, αν δεχτούμε την ύπαρξη των ζωολογικών κήπων σαν αναγκαία. Ο δεύτερος έρχεται αντιμέτωπος με την γενικότερη αντίρρηση ως προ την εφαρμογή των πειραματισμών και την μετατροπή ΚΑΙ των αιχμαλώτων ζώων σεπειραματόζωα,  κάτι το οποίο θεωρείται περιττό, αναξιόπιστο και εν τέλει οικτρό... Ο τρίτος σκοπός είναι αμφισβητούμενος, αφενός μεν λόγω της αμφίβολης ποιότητας των γνώσεων που μπορεί να μάς παρέχει, δεδομένου ότι τα άγρια ζώα σε συνθήκες αιχμαλωσίας δεν αντιπροσωπεύουν την φυσική πραγματική τους υπόσταση, αφετέρου δε έρχεται αντιμέτωπος με το ηθικό ζήτημα της αιχμαλωσίας. Τέλος, ακόμη και αν δεχθούμε ότι η επιστημονική έρευνα αποτελεί λόγο που δικαιώνει την ύπαρξη των ζωολογικών κήπων, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι μόνον σε μερικούς από αυτούς πραγματοποιείται τέτοιου είδους έρευνα και όχι σε όλους.

Η διατήρηση των ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση είναι ίσως  ο πιο ισχυρός και ο πιο "δημοφιλής" λόγος, εξ αιτίας του οποίου οι ζωολογικοί κήποι ζητούν να κατοχυρώσουν την αναγκαιότητά τους, καθώς προγράμματα αναπαραγωγής στην αιχμαλωσία φιλοδοξούν να "διατηρήσουν το γενετικό υλικό"... Και πραγματικά υπάρχουν κάποια παραδείγματα για τα οποία ο λόγος αυτός μοιάζει να ευσταθεί. Κατά την αντίθετη άποψη όμως, οι ζωολογικοί κήποι απομακρύνουν από το φυσικό τους περιβάλλον πολύ περισσότερα ζώα από όσα επανεντάσσουν!

Σύμφωνα με επιστημονική έρευνα του 1979, η έλλειψη γενετικής ποικιλομορφίαςανάμεσα στα ζώα που ζούν σε συνθήκες αιχμαλωσίας αποτελεί ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα για τα προγράμματα της αναπαραγωγής. Σε ορισμένα είδη τα ποσοστά της βρεφικής θνησιμότητας είναι πάρα πολύ υψηλά λόγω της στενής συγγενικής αναπαραγωγής, ενώ σε άλλα (πχ τα άγρια άλογα της Μογγολίας) τα άτομα που επιβιώνουν διαθέτουν τελικά έναν γενότυπο εντελώς διαφορετικό από εκείνον που είχε στην άγρια κατάσταση το είδος το οποίο υποτίθεται ότι έπρεπε να διασωθεί.

Από τα προγράμματα αναπαραγωγής των ζωολογικών κήπων όμως δημιουργείται και ένα επιπλέον μεγάλο πρόβλημα: Τα ανεπιθύμητα ζώα που πλεονάζουν. Σε ορισμένα είδη (όπως για παράδειγμα λιοντάρια, τίγρεις και ζέμπρες) ένας μικρός αριθμός  από αρσενικά άτομα είναι αρκετά για να γονιμοποιήσουν ένα ολόκληρο κοπάδι. Περισσότερα αρσενικά που θα τύχει να γεννηθούν, θεωρούνται περιττά και, από οικονομική άποψη, ζημιογόνα. Κάποια από αυτά πωλούνται σε ακατάλληλα πρόσωπα και σε εγκαταστάσεις που δεν διαθέτουν την απαραίτητη υποδομή για τη διατήρησή τους, ενώ άλλα καταλήγουν να γίνουνστόχοι σκοποβολής και σκοτώνονται σε ιδιωτικές επιχειρήσεις σαφάρι. Ένας άλλος τρόπος στον οποίο καταφεύγουν οι ζωολογικοί κήποι, προκειμένου να απαλλαγούν από το πλεόνασμα των ανεπιθύμητων ζώων είναι η κατ' ευφημισμόν... "ανακύκλωση": Πολύ απλά, τα σκοτώνουν, προκειμένου να τα χρησιμοποιήσουν σαν τροφή για τα υπόλοιπα ζώα τους... Πολλοί άνθρωποι μένουν κατάπληκτοι όταν μαθαίνουν πως υπάρχουν ζωολογικοί κήποι που σκοτώνουν τα ίδια τους τα ζώα, δεν θα έπρεπε όμως, αφού οι δυνατότητες των ζωολογικών κήπων δεν είναι απεριόριστες και ο σκοπός τους είναι η διατήρηση μιας έκθεσης με έναν περιορισμένο αριθμό από ζώα διαφορετικών ειδών... και πώς αλλιώς θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί κάτι τέτοιο χωρίς μια λογική και υπολογισμένη διαχείριση του... "πλεονάσματος";

Ακόμη και στην περίπτωση που τα προγράμματα αναπαραγωγής θα μπορούσαν να εξελιχθούν κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο, η σωτηρία των απειλουμένων ειδών είναι ένα "πρότζεκτ" που καλείται να αντιμετωπίσει διάφορες δυσκολίες. Μια ομάδα αναπαραγωγής, για να εξασφαλίσει την απαραίτητη ποικιλότητα στο γενετικό υλικό, την βιωσιμότητα και την υγεία των μελλοντικών απογόνων, προϋποθέτει την συντήρηση ενός αξιοσημείωτου αριθμού ζώων, προκειμένου όμως για τα περισσότερα μεγάλα θηλαστικά, αυτό συνεπάγεται ένα οικονομικό κόστος πάρα πολύ υψηλό έως απαγορευτικό... 

Πέρα από όλα αυτά όμως, τίθεται και ένα ακόμη μεγάλο δίλημμα: Τι είναι προτιμότερο, να φυλακίσεις μερικούς γορίλλες σε έναν ζωολογικό κήπο ή να αφήσεις το είδος να εξαφανιστεί; Για τους περισσότερους περιβαλλοντολόγους η απάντηση είναι προφανής: Το είδος θα πρέπει με το οποιοδήποτε τίμημα να διασωθεί, το γενετικό υλικό θα πρέπει να διατηρηθεί. Ποιος θα οφεληθεί από αυτήν την διατήρηση όμως; Αν είναι αλήθεια ότι οδηγούμαστε αναπόφευκτα σε έναν κόσμο στον οποίον οι γορίλλες θα μπορούν να επιβιώνουν μόνον στους ζωολογικούς κήπους,  μήπως θα πρέπει να αναρωτηθούμε τι θα ήταν στ' αλήθεια καλύτερο γι' αυτούς, να συνεχίσουν να αναπαράγονται σε ένα τεχνητό περιβάλλον σχεδιασμένο από τον άνθρωπο ή να μην γεννιούνται καθόλου;

Και αν ακόμη οι δυσκολίες και τα διλήμματα ξεπεραστούν, ο σκοπός της διατήρησης των απειλουμένων ειδών δεν είναι αρκετός για να δικαιώσει την πραγματικότητα που χαρακτηρίζει τους σύγχρονους ζωολογικούς κήπους. Κι' αυτό γιατί οι περισσότεροι ζωολογικοί κήποι αναπαράγουν ως επί το πλείστον είδη που ΔΕΝ απειλούνται με εξαφάνιση. Αν λοιπόν αυτό που κυρίως μάς ενδιαφέρει είναι να σώσουμε τα είδη που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν, τότε θα πρέπει να δημιουργήσουμε κέντρα αναπαραγωγής με διαφορετικές επιστημονικές και τεχνικές προδιαγραφές και όχι συμβατικούς ζωολογικούς κήπους, οι περισσότεροι από τους οποίους δεν διαθέτουν ούτε το κατάλληλο εξειδικευμένο προσωπικό ούτε και τις κατάλληλες εγκαταστάσεις για να κάνουν κάτι τέτοιο.

Η αιχμαλωσία είναι καταστρεπτική για τα ζώα, όχι μόνον επειδή τους στερεί την ελευθερίας τους, αλλά και για άλλους λόγους. Η ιστορία των χιμπατζήδων στους ζωολογικούς κήπους της Ευρώπης είναι ένα καλό παράδειγμα για να καταλάβουμε τους λόγους αυτούς. Οι χιμπατζήδες εμφανίστηκαν για πρώτη φορά σε ζωολογικό κήπο γύρω στο 1640, όταν ένας Δανός πρίγκηπας (ο Frederick Henry of Nassau) απέκτησε έναν απ' αυτούς για το θηριοτροφείο του. Αυτός ο χιμπατζής δεν έζησε πολύ. Το 1835, ο ζωολογικός κήπος του Λονδίνου απέκτησε τον πρώτο του χιμπατζή, ο οποίος όμως πέθανε αμέσως, και 10 χρόνια αργότερα έναν δεύτερο που κατάφερε να ζήσει έξι μήνες. Κάτι ανάλογο συνέχισε να συμβαίνει κατά τον 19ο και κατά τις αρχές του 20ου αιώνα: Όλοι οι χιμπατζήδες στους ζωολογικούς κήπους κατάφερναν να κρατηθούν στην αιχμαλωσία το πολύ 9 μήνες. Και μόλις το 1930 ανακαλύφθηκε ότι τα ζώα αυτά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στις ανθρώπινες αναπνευστικές λοιμώξεις και ότι θα έπρεπε να ληφθού ειδικά μέτρα για την προστασία τους. Χρειάστηκε να περάσει ένας ολόκληρος αιώνας μέχρι να καταλάβουμε ότι η απομάκρυνση από τη φύση καταδίκαζε τους χιμπατζήδες σε βέβαιο θάνατο. Και αυτό το πρόβλημα δεν έχει ούτε σήμερα λυθεί. Για να πάρουν έναν χιμπατζή από τη φύση, συνήθως σκοτώνουν τη μητέρα και αρπάζουν το μικρό της. Σε κάθε χιμπατζή που φτάνει ζωντανός σε κάποιον ζωολογικό κήπο των ΗΠΑ ή της Ευρώπης αναλογούν 10 σκοτωμένοι. Και, για τα ζώα αυτά, οι συνθήκες του εγκλεισμού εξαιρετικά στρεσσογόνες.

Ο χιμπατζής όμως δεν είναι το μόνο ζώο που υποφέρει στους ζωολογικούς κήπους. Το 1974, ο πρώην διεθυντής του ζωολογικού κήπου San Jose Zoological Gardens της Καλλιφόρνιας, Peter Batten, αναλαμβάνει να μελετήσει διεξοδικά 200 Αμερικανικούς ζωολογικούς κήπους. Στο βιβλίο του "Living Trophies" (Ζωντανά Τρόπαια --http://www.amazon.com/Living-Trophies-Shocking-Conditions-Americas/dp/0690010966 --http://isaronline.blogspot.gr/2008/07/case-against-zoos.html), παρουσιάζει έναν μεγάλο αριθμό από ζώα κλεισμένα σε στενά και παγωμένα κλουβιά, υπέρβαρα, που σιτίζονται με ακατάλληλες τροφές και εμφανίζουν νευρωτική συμπεριφορά. Πολλά εμφανίζουνπαραμορφώσεις στα πόδια και σε άλλα μέλη του σώματος εξ αιτίας του ακατάλληλου δαπέδου. Υψηλά ποσοστά θανάτων αναφέρονται σχεδόν σε όλους τους ζωολογικούς κήπους, σαν αναπόφευκτο αποτέλεσμα λανθασμένης μεταχείρισης ή και κακοποίησης. Και ο Battan καταλήγει στο εξής συμπέρασμα: Οι Αμερικανικοί ζωολογικοί κήποι έχουν πάρα πολύ κακή οργάνωση, διευθύνονται από αναρμόδιους, και η φροντίδα των ζώων είναι ανεπαρκής έως ανύπαρκτη.

Αυτές οι άσχημες συνθήκες, καθώς επίσης και άλλες ακόμα χειρότερες, καταγράφονται στο βιβλίο του Lynn Griner (http://www.amazon.com/Pathology-Zoo-Animals-Necropsies-Conducted/dp/0911461116) "Παθολογία των ζώων στους ζωολογικούς κήπους", το οποίο περιλαμβάνει μια σειρά από νεκροψίες που διενεργήθηκαν κατά την διάρκεια 14 χρόνων στον ζωολογικό κήπο του Σαν Ντιέγκο. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτός ο ζωολογικός κήπος θεωρείται ο καλύτερος των ΗΠΑ και διαθέτει καλά εκπαιδευμένο και καλών προθέσεων προσωπικό. Εν τούτοις, τα περιστατικά που καταγράφονται σε αυτό το βιβλίο περιλαμβάνουν ζώα υποσιτισμένα, υψηλό ποσοστό θανάτων από τη χρήση ηρεμιστικών και άλλων φαρμακευτικών ουσιών, σοβαρούς τραυματισμούς και θανάτους κατά τις διάφορες μεταφορές, και συχνές εκδηλώσεις κανιβαλλισμού, βρεφοκτονίας, και γενικευμένης επιθετικότητας, κυρίως λόγω του συνωστισμού.

Οι ζωολογικοί κήποι μπορεί να έχουν διδαχθεί από τα λάθη τους, όμως δεν μπορούν να κρατήσουν τόσα πολλά άγρια ζώα σε συνθήκες αιχμαλωσίας χωρίς να τα σκοτώνουν, είτε με άμεσο είτε με έμμεσο τρόπο. Και, αν όλα αυτά συμβαίνουν στο Σαν Ντιέγκο, τότε θα συμβαίνουν και στους περισσότερους ζωολογικούς κήπους, και μάλιστα σε ακόμη μεγαλύτερη έκταση.

Τέλος, το σημαντικότερο απ' όλα: Οι ζωολογικοί κήποι μάς περνάνε μια εντελώς λανθασμένη αντίληψη σχετικά με θέση μας μέσα στον φυσικό κόσμο. Μάς μαθαίνουν ότι εμείς οι άνθρωποι είμαστε διαφορετικοί από τα ζώα, ότι τα ζώα υπάρχουν μόνο για να μάς διασκεδάζουν και να υπηρετούν τους δικούς μας σκοπούς. Όμως ο άνθρωπος δεν μπορεί να επιβιώσει σαν το υπέρτατο είδος που καταδυναστεύει όλα τα άλλα, αλλά σαν ένα είδος που εντάσσει τον εαυτό του μέσα στο γενικότερο σύνολο της ζωής πάνω στη γη, και αυτό δεν αποτελεί μόνον ζήτημα Ηθικής, αλλά μια απλή λογική διαπίστωση. Μια λογική διαπίστωση, την οποία μπορούμε να κάνουμε πράξη μόνον εαν καταφέρουμε να ξεμάθουμε και να ξεχάσουμε όλα αυτά που μάς έχουν μάθει οι ζωολογικοί κήποι. Γιατί αυτά που οι ζωολογικοί κήποι προσπαθούν να μάς μάθουν είναι όχι μόνον λανθασμένα αλλά και επικίνδυνα, τόσο για τα ζώα όσο και τους ανθρώπους.

Μετάφραση του: AGAINST ZOOS by Dale Jamieson, from In Defense of Animals, Peter Singer, ed., pp. 108-117.


Πέμπτη 2 Ιανουαρίου 2014

Συμβιώνω με τα ζώα γύρω μου (Πρόγραμμα ενημέρωσης για σχολεία)


φωτο από το φυλλάδιο

Το πρόγραμμα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης "Συμβιώνω με τα ζώα γύρω μου", που στήθηκε μετά από τη συνεργασία του Φιλοζωικού Συλλόγου Χανίων "Η Προστασία των Ζώων", της Μ.Κ.Ο. "Ζωφόρος" Ηρακλείου Κρήτης
, της Πανελλαδικής Φιλοζωικής και Περιβαλλοντικής Ομοσπονδίας και της Πανελλαδικής Συντονιστικής Επιτροπής Ζωοφιλικών Σωματείων, ολοκλήρωσε το πρώτο του έτος. Κατά τη διάρκεια του ενημερώθηκαν περίπου 7.950 μαθητές στα σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης των νησιών του Αιγαίου και της Κρήτης. Η προσπάθεια αυτή θα ήταν αδύνατη χωρίς τη συμβολή φιλοζωικών συλλόγων, εκπαιδευτικών, τοπικών φορέων και φιλόζωων, που την αγκάλιασαν. Ελπίζουμε, ότι το έργο αυτό θα συνεχιστεί με τη στήριξη, που θα συνεχίσουν να του παρέχουν εκείνοι, οι οποίοι πραγματικά πιστεύουν, ότι το ζήτημα των ζώων είναι πρώτα από όλα ζήτημα παιδείας.

Συμβιώνω με τα ζώα γύρω μου: Πρόγραμμα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης στα σχολεία: http://sumvionometazoa.wordpress.com/

http://kafeneio-gr.blogspot.gr/2011/12/7950.html

Εγώ είμαι ζώο. Εσύ; http://bit.ly/IcTYlD

Φωτογραφία από το φυλλάδιο για τα παιδιά:http://sumvionometazoa.files.wordpress.com/2012/01/fulladio-sumetazo.pdf

Πηγή

Κάκη Πριμηκύρη: Άγρια Ζώα: Προστασία ή εκμετάλλευση; (26/7/2011)

 Την απαγόρευση της λειτουργίας αλλά ΚΑΙ της εισόδου στη χώρα μας υποστηρίζει για τα τσίρκο η μη κυβερνητική οργάνωση "Αρκτούρος". Η Ελλάδα πρέπει και μπορεί να αποτελέσει την 3η Ευρωπαϊκή χώρα στον κόσμο χωρίς τσίρκο με ζώα.

Σε ό,τι αφορά στους ζωολογικούς κήπους, οι θέσεις της οργάνωσης έχουν ως εξής:Χρειάζονται Θεσμοθέτηση – Αδειοδότηση – Επιθεώρηση.  Οι προδιαγραφές τους θα πρέπει να εξασφαλίζουν τα 5 βασικά δικαιώματα των ζώων στην αιχμαλωσία, τα οποία είναι:
1. Επαρκής ποσότητα και ποιότητα τροφής και νερού
2.- Κατάλληλο περιβάλλον (φυσικό)
3.- Διαβίωση χωρίς τραυματισμούς και ασθένειες (υγεία)
4.- Ελευθερία κίνησης και έκφρασης της κατά φύσιν συμπεριφοράς
5.- Ελευθερία από τον φόβο και το άγχος.

Τα επιχειρήματα που συνηγορούν στην διατήρηση των αγρίων ζώων σε αιχμαλωσία θα σταματήσουν να υπάρχουν, αν προστατευτεί το φυσικό τους περιβάλλον, οπότε και θα μειωθούν οι απώλειες. Τα άγρια ζώα σε αιχμαλωσία δεν θα έχουν λόγο ύπαρξης, αν σταματήσει η χρήση τους για διασκέδαση και ικανοποίηση της περιέργειας των ανθρώπων.

Η φιλοξενία άγριων ζώων μπορεί να δικαιολογηθεί μόνο σε περιπτώσεις αδυναμίας αποκατάστασης (rehabilitation) και επανένταξης. Και τότε όμως αυτό θα πρέπει να γίνεται με ταυτόχρονο έλεγχο της αναπαραγωγής τους. Δεν μπορεί η αναπαραγωγή στην αιχμαλωσία να αποτρέψει την εξαφάνιση ενός είδους. Γιατί κανένα είδος δεν είναι αυτόνομο, και μόνον μέσα στον φυσικό του βιότοπο μπορεί να διατηρήσει την ταυτότητά του. Κατ' εξαίρεση, η αναπαραγωγή αγρίων ζώων σε αιχμαλωσία μπορεί να επιτραπεί μόνον σε περιπτώσεις όπου κρίνεται ότι είναι δυνατή και θεμιτή η επανένταξή τους στην άγρια ζωή, με σκοπό την ενίσχυση των φυσικών πληθυσμών. Και σε αυτήν την τελευταία περίπτωση όμως θα πρέπει να τηρούνται αυστηρά οι προδιαγραφές που έχουν θεσπιστεί από τη Διεθνή Κοινότητα για την Προστασία της Φύσης  - International Union for Conservation of Nature (IUCN), και να εφαρμόζεται αυστηρά η Σύμβαση CITES (Convention on International Trade in Endangered Species) για τον ουσιαστικό έλεγχο της εμπορίας των απειλουμένων αγρίων ειδών.

 Πηγές:  http://arcturos.wordpress.com/2011/07/18/nomosxedio/ --  Του Λάζαρου Γεωργιάδη –18/07/011

International Union for Conservation of Nature (IUCN)

Σύμβαση CITES (Convention on International Trade in Endangered Species) για το διεθνές εμπόριο των απειλούμενων ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας:http://www.ornithologiki.gr/page_cn.php?tID=1415&aID=442

Αρκτούρος: Διαχείριση αιχμάλωτων ζώων (18/7/2011)


Του Λάζαρου Γεωργιάδη*
Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ συμμετέχει στη διαμόρφωση και διαβούλευση του νόμου σχετικά με τις θεματικές της ειδικότητάς του, τα άγρια αιχμάλωτα ζώα και την απαγόρευση εισόδου και λειτουργίας τσίρκων με ζώα στην Ελλάδα. Σημαντικοί προβληματισμοί υπάρχουν για την εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με την ευρωπαϊκή οδηγία για την θεσμοθέτηση, αδειοδότηση και επιθεώρηση των ζωολογικών κήπων στην Ελλάδα. Και στα δύο αυτά μεγάλα θέματα ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ δραστηριοποιείται ενεργά στις διαδικασίες διαβούλευσης, συνεργάζεται με άλλες περιβαλλοντικές οργανώσεις και ασκεί συνεχή πολιτική πίεση με βασικούς στόχους:
  1.  Να ψηφιστεί το σχετικό νομοσχέδιο προκειμένου η Ελλάδα να αποτελέσει την 3η ευρωπαϊκή χώρα χωρίς τσίρκο με ζώα έτσι όπως αρμόζει σε μια χώρα που παράγει πολιτισμό σε διεθνές επίπεδο. Προβληματικά παραμένουν αρκετά σημαντικά εδάφια του νομοσχεδίου με κύριο σημείο αναφοράς την μη ολοκληρωτική κατάργηση της χρήση των ζώων σε θεάματα. Πάγια θέση του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ είναι η κατάργηση της χρήσης των ζώων ως θέαμα και κάθε είδους παραστάσεων με ζώα, χωρίς καμία απολύτως εξαίρεση.
  2. Να εφαρμοσθεί η Ευρωπαϊκή Οδηγία για τους ζωολογικούς κήπους με γνώμονα τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των ζώων που παραμένουν σε αιχμαλωσία με αναγωγή της ευζωίας των ζώων σε βασικό στόχο της διαχείρισής τους και θέσπιση κανόνων και προδιαγραφών έτσι ώστε να ικανοποιούνται οι πέντε βασικές ελευθερίες των ζώων:
  • Επαρκής ποσότητα και ποιότητα τροφής και νερού
  • Διαβίωση σε κατάλληλο φυσικό περιβάλλον
  • Υγιής διαβίωση χωρίς τραυματισμούς και ασθένειες
  • Ελευθερία κίνησης και έκφρασης υγιούς συμπεριφοράς
  • Ελευθερία από το φόβο και το άγχος
3.  Η αλλαγή των αιτιών της διατήρησης των άγριων ζώων σε αιχμαλωσία με:
  • την ανάσχεση και τελική εξάλειψη της απώλειας ζώων από το φυσικό περιβάλλον
  • την εξάλειψη της χρήσης των ζώων για διασκέδαση και ικανοποίηση της περιέργειας των ανθρώπων
  • την οριστική εξάλειψη μορφών αιχμαλωσίας όπως η αρκούδα χορεύτρια, οι πλανόδιες παραστάσεις με ζώα, κλπ
  • τη φιλοξενία άγριων ζώων μόνο σε περιπτώσεις αδυναμίας επανένταξης στο φυσικό περιβάλλον με ταυτόχρονο έλεγχο της αναπαραγωγής τους.
  • τη διατήρηση και αναπαραγωγή ειδών της άγριας πανίδας σε αιχμαλωσία μόνο σε περιπτώσεις θεμιτής επανεισαγωγής, στο φυσικό περιβάλλον και ενίσχυση των φυσικών πληθυσμών, τηρώντας αυστηρά τις προδιαγραφές που έχουν θεσπιστεί από τη διεθνή κοινότητα (IUCN) και ενισχύοντας τους  μηχανισμούς για την αυστηρή εφαρμογή της σύμβασης CITES ώστε να γίνεται ουσιαστικός ο έλεγχος της εισαγωγής ξενικών ειδών στην Ελλάδα.

    * Ο Λάζαρος Γεωργιάδης είναι Γενικός Διευθυντής του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ.

    Πηγή

Πέμπτη 24 Οκτωβρίου 2013

Κάκη Πριμηκύρη: Ζωολογικοί κήποι, γιατί όχι;



Ανοικτή επιστολή προς όλους τους Έλληνες εκπαιδευτικούς

Άλλοτε, τότε που η σχέση του ανθρώπου με τα ζώα ήταν εντελώς διαφορετική, οι ζωολογικοί κήποι εξυπηρετούσαν απλώς τη διασκέδαση των ανθρώπων και δεν είχαν ανάγκη από το άλλοθι της εκπαίδευσης. Και τότε που ο ανθρώπινος πολιτισμός δεν διέθετε τις σημερινές τεχνολογικές δυνατότητες, η επίσκεψη στους χώρους αυτούς ήταν ο μοναδικός τρόπος για να γνωρίσει το ευρύ κοινό τα ζώα που ζούσαν σε διάφορα μακρινά και απρόσιτα μέρη του κόσμου. Όμως με τον καιρό, οι δυνατότητες και οι αντιλήψεις έχουν αλλάξει, και σήμερα δύο είναι τα βασικά επιχειρήματα που υποστηρίζουν τη συνέχεια της λειτουργίας των ζωολογικών κήπων: Η προστασία των απειλουμένων ειδών, και η εκπαιδευτική τους αξία. Δεδομένης μάλιστα της ευαισθητοποίησης του κόσμου ως προς την κακοποίηση των ζώων, οι ζωολογικοί κήποι καλούνται να φροντίσουν και για την ευζωία τους. Παρά τις προσπάθειές τους όμως να βελτιώσουν τις συνθήκες διαβίωσης των ζώων, αποδεικνύεται ότι δεν έχουν καταφέρει να ανακουφίσουν τη δυστυχία που βιώνουν στην αιχμαλωσία πολλά από τα ζώα αυτά.
Σχετικά πρόσφατη τριετής έρευνα του Πανευρωπαϊκού Δικτύου Οργανώσεων για την Εξάλειψη της Αιχμαλωσίας των Αγρίων Ζώων (ENDCAP), η οποία πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τον ΑΡΚΤΟΥΡΟ και την Born Free Foundation, καταδεικνύει ότι οι ζωολογικοί κήποι σε όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρώπης αποτυγχάνουν να διασφαλίσουν ένα βιώσιμο περιβάλλον για τα άγρια ζώα που φιλοξενούν, και ότι η συμβολή τους στην προστασία του περιβάλλοντος, στην εκπαίδευση του κοινού και στην ευζωϊα των ζώων είναι, κατά πλειονότητα, από μηδενική έως αρνητική.
Στην Ευρώπη, υπολογίζεται επίσημα ότι διατηρούνται 2.000.000 αιχμάλωτα ζώα, ενώ ανεπίσημα υπολογίζονται διπλάσια. Εδώ μπορείτε να δείτε αναλυτική περιγραφή για τους ζωολογικούς κήπους που υπάρχουν στην Ελλάδα, την Κύπρο, την Αυστρία, το Βέλγιο, τη Βουλγαρία, την Αγγλία, την Εσθονία, τη Γαλλία, την Ουγγαρία, την Ιρλανδία, την Ιταλία, τη Λετονία, τη Λιθουανία, τη Μάλτα, την Πολωνία, την Πορτογαλία, τη Ρουμανία και τη Σλοβενία. Η τριετής έρευνα της Born Free καταδεικνύει ότι, παρά τις όποιες καλές προθέσεις, οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν έχουν καταφέρει τελικά να εξασφαλίσουν την ευζωία των άγριων ζώων στους ζωολογικούς κήπους.
Σε ολόκληρο τον κόσμο, δεν έχει δημοσιευθεί μέχρι σήμερα ούτε μια μελέτη που να αποδεικνύει την εκπαιδευτική αξία των ζωολογικών κήπων. Η έρευνα της Ένωσης Ζωολογικών Κήπων και Ενυδρείων (AZA), με τίτλο Why Zoos & aquariums matter, στην οποία συχνά οι υπερασπιστές των ζωολογικών κήπων αναφέρονται, είναι τόσο μεθοδολογικά εσφαλμένη που δεν μπορεί να τεκμηριώσει ότι αυτές οι επισκέψεις είναι εκπαιδευτικές, έχει μάλιστα αντικρουστεί από την νευροεπιστήμονα του πανεπιστημίου Emory, Lori Marino και συνεργάτες, με αντίστοιχη μελέτη που δημοσιεύθηκε σε ερευνητικό επιστημονικό περιοδικό, με τον τίτλο Do Zoos and Aquarius Promote Attitute Change in Visitors? (A Critical Evaluation of the American Zoo and Aquarium Study). Στη μελέτη αυτή εξετάζεται ο ρόλος των ζωολογικών κήπων στην ευαισθητοποίηση των επισκεπτών τους, και καταδεικνύεται ότι, στην πραγματικότητα, πολλές πληροφορίες που δίνονται στο κοινό έχουν αποδειχθεί αναληθείς ή - το λιγότερο - ανακριβείς.
Στην Ελλάδα, ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ έχει ήδη παρουσιάσει την έκταση του προβλήματος, με υπόμνημα που έχει κατατεθεί στα Υπουργεία Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΠΕΚΑ), και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΑΑΤ) με θέμα "Αιχμάλωτα Ζώα στην Ελλάδα".
Σήμερα, ακόμα και οι καλύτεροι ζωολογικοί κήποι που διατηρούν άγρια ζώα σε συνθήκες αιχμαλωσίας δεν παύουν να είναι μια φυλακή όπου τα ζώα ζουν σε ακατάλληλους, τεχνητούς και περιορισμένους χώρους, με συντρόφους (του είδους τους και διαφορετικών ειδών) που δεν έχουν επιλέξει, απομονωμένα από τις οικογένειες, τις αγέλες και το πολύπλοκο φυσικό περιβάλλον στο οποίο ανήκουν, ανίκανα να προσαρμοστούν σε στρεσσικές συνθήκες ξένες και πρωτοφανείς για τους εξελικτικούς αμυντικούς τους μηχανισμούς, για τις οποίες η φύση τους δεν έχει προβλέψει, εξαναγκασμένα σε δομές, ιεραρχίες και συγκρούσεις απέναντι στις οποίες δεν έχουν εναλλακτικές λύσεις. Σύγχρονες, επιστημονικές έρευνες αποδεικνύουν ότι τα ζώα στους ζωολογικούς κήπους υποφέρουν από έλλειψη κίνησης, έλλειψη θετικών ερεθισμάτων, ανία, και αδυναμία έκφρασης της φυσιολογικής συμπεριφοράς που ορίζει το είδος τους. Οι υπεύθυνοι των επιχειρήσεων υποστηρίζουν ότι τα ζώα τους είναι ευτυχισμένα, αφού τα φροντίζουν και δεν τα κακοποιούν. Όμως, ο περιορισμός σε κατά κανόνα στενούς ζωτικούς χώρους με ανεπαρκή ως επί το πλείστον (τόσο σε ποιότητα όσο και σε ποικιλότητα) διατροφή, και η διαρκής έκθεση στο κοινό χωρίς δυνατότητα διαφυγής, συνιστούν για τα άγρια ζώα έναν ιδιαιτέρως στρεσσογόνο τρόπο ζωής που έχει σαν αποτέλεσμα την σημαντική εξασθένιση του ανοσοποιητικού τους συστήματος και την εκδήλωση ασθενειών, ενώ συχνά αναπτύσσεται βαθιά ψυχοδιανοητική βλάβη που εκδηλώνεται με αφύσικη συμπεριφορά. Τα ζώα στην αιχμαλωσία παρουσιάζουν πολύ συχνά εικόνες ζωόχωσης* (zoochosis; zoo+psychosis, Bill Travers 1992 - όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την στερεοτυπική συμπεριφορά των ζώων στην αιχμαλωσία), που εμφανίζεται με διάφορες επαναλαμβανόμενες εκδηλώσεις που είναι ξένες προς τη φυσιολογική συμπεριφορά του είδους. Τα ζώα μπορεί να βηματίζουν άσκοπα, να δαγκώνουν τα κάγκελα, να αυτοτραυματίζονται ή να εκδηλώνουν διάφορες στερεοτυπίες, όπως, για παράδειγμα, κανιβαλισμό και κοπροφιλία. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, ο ιδιαίτερος ρόλος των ειδών στην διατήρηση της ισορροπίας των οικοσυστημάτων ματαιώνεται, ενώ η διατήρησή μερικών ατόμων ως απομονωμένα δείγματα που εκτίθενται στο κοινό δεν αρκεί για να σταματήσει την εξαφάνιση.
Η διατήρηση των ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση είναι ίσως ο πιο ισχυρός και ο πιο "δημοφιλής" λόγος, εξ αιτίας του οποίου οι ζωολογικοί κήποι ζητούν να κατοχυρώσουν την αναγκαιότητά τους, καθώς προγράμματα αναπαραγωγής στην αιχμαλωσία φιλοδοξούν να διατηρήσουν το γενετικό υλικό. Και πραγματικά, υπάρχουν κάποια παραδείγματα για τα οποία ο λόγος αυτός μοιάζει να ευσταθεί. Τελικά όμως, φαίνεται ότι, προκειμένου για τουλάχιστον ορισμένα είδη, οι ζωολογικοί κήποι απομακρύνουν από το φυσικό τους περιβάλλον πολύ περισσότερα ζώα από όσα επανεντάσσουν. Και αυτό συμβαίνει διότι, κατά την εφαρμογή των προγραμμάτων αναπαραγωγής, το γενετικό υλικό είναι πάντοτε απαραίτητο να ανανεώνεται κάθε τόσο με άτομα από άγριους πληθυσμούς, προκειμένου να προστατευτεί η υγεία του συνόλου από τις ολέθριες συνέπειες της αιμομιξίας. Μια ομάδα αναπαραγωγής, για να εξασφαλίσει την απαραίτητη ποικιλότητα στο γενετικό υλικό, την βιωσιμότητα και την υγεία των μελλοντικών απογόνων, προϋποθέτει την συντήρηση ενός αξιοσημείωτου αριθμού ζώων, προκειμένου όμως για τα περισσότερα μεγάλα θηλαστικά, αυτό συνεπάγεται ένα οικονομικό κόστος πάρα πολύ υψηλό έως απαγορευτικό. Στην πράξη, η συμβολή των ζωολογικών κήπων στην προστασία των απειλουμένων ειδών αποδεικνύεται ελάχιστη έως μηδενική. Τα προγράμματα αναπαραγωγής στην αιχμαλωσία αντιμετωπίζουν επίσης επιπρόσθετες δυσκολίες, όπως για παράδειγμα αυξημένα ποσοστά νοσηρότητας και θνησιμότητας, πρόωρους θανάτους και απόρριψη των νεογνών από τις μητέρες τους. Εν πάσει περιπτώσει, ακόμη και αν όλες οι οι δυσκολίες ξεπεραστούν, ο σκοπός της διατήρησης των απειλουμένων ειδών δεν είναι αρκετός για να δικαιώσει τη θλιβερή πραγματικότητα που χαρακτηρίζει τους σύγχρονους ζωολογικούς κήπους. Κι' αυτό γιατί οι περισσότεροι ζωολογικοί κήποι αναπαράγουν ως επί το πλείστον είδη που ΔΕΝ απειλούνται με εξαφάνιση.
Από τα προγράμματα αναπαραγωγής των ζωολογικών κήπων όμως δημιουργείται και ένα επιπλέον μεγάλο πρόβλημα: Τα ανεπιθύμητα ζώα που πλεονάζουν (surplus animals). Σε ορισμένα είδη, όπως για παράδειγμα λιοντάρια, τίγρεις και ζέμπρες, ένας μικρός αριθμός από αρσενικά άτομα είναι αρκετός για να γονιμοποιηθεί ένα ολόκληρο κοπάδι. Περισσότερα αρσενικά που θα τύχει να γεννηθούν, θεωρούνται περιττά και, από οικονομική άποψη, ζημιογόνα. Κάποια από αυτά πωλούνται σε ακατάλληλα πρόσωπα και σε εγκαταστάσεις που δεν διαθέτουν την απαραίτητη υποδομή για τη διατήρησή τους, ενώ άλλα καταλήγουν σε τσίρκο ή γίνονται ακόμα και στόχοι σκοποβολής σε ιδιωτικές επιχειρήσεις σαφάρι. Ένας άλλος τρόπος στον οποίο καταφεύγουν οι ζωολογικοί κήποι, προκειμένου να απαλλαγούν από το πλεόνασμα των ανεπιθύμητων ζώων, είναι η κατ' ευφημισμόν "ανακύκλωση": Πολύ απλά, τα σκοτώνουν και τα αξιοποιούν σαν τροφή για τα υπόλοιπα ζώα τους. Πολλοί άνθρωποι μένουν κατάπληκτοι όταν μαθαίνουν πως υπάρχουν ζωολογικοί κήποι που σκοτώνουν τα ίδια τους τα ζώα, δεν θα έπρεπε όμως, αφού οι δυνατότητες των ζωολογικών κήπων δεν είναι απεριόριστες και ο σκοπός τους είναι η διατήρηση μιας έκθεσης με έναν περιορισμένο αριθμό από ζώα διαφορετικών ειδών, και πώς αλλιώς θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί κάτι τέτοιο χωρίς μια λογική και υπολογισμένη διαχείριση του "πλεονάσματος"; Τέλος, θα πρέπει να αναφερθεί ότι οι ζωολογικοί κήποι ευθύνονται για την εμφάνιση νέων ασθενειών, μέσα από αναπροσαρμογές και ανασυνδιασμούς μικροβίων, κάτι που μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνο, όχι μόνο για τα ίδια τα ζώα αλλά και για την δημόσια υγεία.
Αλήθεια, τι μαθαίνουν τα παιδιά στους ζωολογικούς κήπους; Τι μαθαίνουν κοιτάζοντας ζώα αξιοθρήνητα, θλιμμένα, θυμωμένα ή ακόμα και ψυχωτικά; Τι αποκομίζουν οι επισκέπτες των ζωολογικών κήπων από τις επιγραμματικές πληροφορίες που αναγράφονται στις πινακίδες μπροστά από τα κάγκελα, τις τάφρους ή τα τζάμια, στις οποίες οι περισσότεροι επισκέπτες ούτε καν σταματούν; Στο βιβλίο "Ζώα και Κοινωνία" (Animals and Society: An Introduction to Human-Animal Studies) του Margo DeMello, διαβάζουμε ότι ο μέσος επισκέπτης ενός ζωολογικού κήπου αφιερώνει 30 δευτερόλεπτα έως 2 λεπτά της ώρας μπροστά από κάθε εγκατάσταση - κλουβί, ότι οι επισκέπτες σπάνια παρατηρούν τη συμπεριφορά των ζώων, ενώ συνήθως αγνοούν ακόμα και τις ενημερωτικές πινακίδες (έρευνα των Robert Mullan και Garry Marvin, 1999).
Μπορεί να είναι αλήθεια ότι οι σύγχρονοι ζωολογικοί κήποι έχουν προσπαθήσει να βελτιώσουν τις συνθήκες των εγκαταστάσεών τους, αυτό όμως δεν αρκεί για να ανακουφίσει τη δυστυχία που βιώνουν πολλά από τα ζώα μέσα σ' αυτές. Τα παιδιά που παρακολουθούν απελπισμένα λιοντάρια, τίγρεις, τζάγκουαρ και άλλα άγρια αιλουροειδή να πηγαινοέρχονται ασταμάτητα μέσα στα κλουβιά τους, λαμβάνουν μια εντελώς ανακριβή εικόνα για τους θαυμαστούς αυτούς θηρευτές. Στο βιβλίο της "Μεγαλώνοντας Παιδιά Που Αγαπούν τα Ζώα" (Raising Kids Who Love Animals), η παιδοψυχίατρος Dr. Sujatha Ramakrishna εξηγεί πως ακόμη και οι καλύτεροι ζωολογικοί κήποι, οι οποίοι διαθέτουν ένα περιβάλλον εμπλουτισμένο που προσπαθεί να προσομοιάσει στο φυσικό, δεν μπορούν να ανταγωνιστούν την εκπαιδευτική αξία μιας εκπομπής στην τηλεόραση που παρουσιάζει τα ζώα στα φυσικά τους ενδιαιτήματα, να κινούνται, να τρώνε, να κοιμούνται και να εκδηλώνουν την συμπεριφορά που ορίζει το είδος τους, χωρίς την ανθρώπινη παρέμβαση.
Οι ζωολογικοί κήποι μάς περνούν, εμμέσως πλην σαφώς, το μήνυμα ότι δε χρειάζεται να προστατεύσουμε τα ζώα στα φυσικά τους ενδιαιτήματα, αφού, ό,τι και να γίνει, αυτοί θα εκεί πάντα εκεί για να τα διαφυλάξουν, και ότι είναι θεμιτό να αιχμαλωτίζουμε, να χειραγωγούμε και να χρησιμοποιούμε τα διάφορα είδη για την δική μας ευχαρίστηση, πράγμα που επίσης μάς αποτρέπει από το σεβασμό για τη ζωή και το φυσικό περιβάλλον. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, τα παιδιά δεν εισπράττουν παρά μόνον μια εντελώς αλλοιωμένη εικόνα για την άγρια ζωή, σε μια εποχή που παρέχει πλέον καταπληκτικές δυνατότητες εκπαίδευσης μέσα από τα ντοκιμαντέρ, τα βιβλία και το διαδίκτυο. Άλλωστε, τα τελευταία χρόνια, πολλά σχολεία, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, συνεργάζονται με περιβαλλοντικές ΜΚΟ, οι οποίες παρέχουν ορθή περιβαλλοντική εκπαίδευση, ενώ παράλληλα προωθούν την ενεργό δράση για την προστασία της φύσης και της ζωής.
Ο Αυστραλός φιλόσοφος και συγγραφέας Πήτερ Σίνγκερ, στο βιβλίο του "In Defense of Animals", αναφερόμενος στους ζωολογικούς κήπους, γράφει: "Οι ζωολογικοί κήποι μάς περνάνε μια εντελώς λανθασμένη αντίληψη σχετικά με τη θέση μας μέσα στον φυσικό κόσμο. Μάς μαθαίνουν ότι τα ζώα υπάρχουν μόνο για να μάς διασκεδάζουν και να υπηρετούν τους δικούς μας σκοπούς. Όμως ο άνθρωπος δεν μπορεί να επιβιώσει σαν το υπέρτατο είδος που καταδυναστεύει όλα τα άλλα, αλλά σαν ένα είδος που εντάσσει τον εαυτό του μέσα στο γενικότερο σύνολο της ζωής πάνω στη γη, και αυτό δεν αποτελεί μόνον ζήτημα Ηθικής, αλλά μια απλή λογική διαπίστωση. Μια λογική διαπίστωση, την οποία μπορούμε να κάνουμε πράξη μόνον εαν καταφέρουμε να ξεμάθουμε και να ξεχάσουμε όλα αυτά που μάς έχουν μάθει οι ζωολογικοί κήποι. Γιατί αυτά που ζωολογικοί κήποι προσπαθούν να μάς μάθουν είναι όχι μόνον λανθασμένα αλλά και επικίνδυνα, τόσο για τα ζώα όσο και για τους ανθρώπους".
Οι ζωολογικοί κήποι είναι επιχειρήσεις που επιζητούν το κέρδος, και τα παιδιά, με την έμφυτη αγάπη τους για τα ζώα, αποτελούν για αυτούς τον ευκολότερο στόχο, γι’ αυτό επιζητούν να έχουν πάντοτε καλές σχέσεις με τους εκπαιδευτικούς. Όμως οι εκπαιδευτικοί ασκούν ένα λειτούργημα που στοχεύει στη διδασκαλία όχι μόνο της γνώσης, αλλά και της αγάπης για την ελευθερία και του σεβασμού προς τη ζωή, κάτι που δεν μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την επίσκεψη στα παντός είδους εκθετήρια - φυλακές, αλλά μέσα από τη σωστή ενημέρωση σχετικά με τα άγρια ζώα και το φυσικό τους περιβάλλον, το οποίο τα παιδιά θα πρέπει να μάθουν να αγαπούν και να προστατεύουν.

Σχετικοί σύνδεσμοι - Βιβλιογραφία: 
"PriZoons" 
Στερεοτυπίες 
Ακρωτηριασμένα φλαμίνγκο γίνονται θέαμα στους ζωολογικούς κήπους 
Επικίνδυνα για τα δελφίνια τα δελφινάρια
Τα άγρια ζώα κινδυνεύουν στους ζωολογικούς κήπους 
Συνέχεια καταγγελιών για το δελφινάριο 
Ισπανία: Στο δικαστήριο για τους ζωολογικούς κήπους 
Ελεύθερα δελφίνια 
Ζωολογικοί κήποι: Μύθος και πραγματικότητα (Fb) 
Αντιμετωπίζοντας το strees της αιχμαλωσίας (Fb) 
ABNORMAL BEHAVIOUR OF ANIMALS IN CAPTIVITY (Fb) 
Why are zoos interesting in breeding animals? What is EEP? (Fb) 
ZOOS, ABUSE, CRUELTY AND ENDANGERED SPECIES -- Fb
Human Zoos, The invension of the Savage (Fb) 
From a child to her teacher... (Fb) Γράφει ένα κοριτσάκι στη δασκάλα... (Fb) 
 10 facts about zoos 
Zoos And Aquariums Do Not Accomplish What They Claim They Do 
Do Zoos and Aquariums Promote Attitude Change in Visitors?
Zoos: An Idea Whose Time Has Come and Gone
Zoos Fit For Neither Child Nor Beasts, Say Psychiatrist 
Zoo Owner: "Abolish All Zoos!" 
AGAINST ZOOS (Peter Singer)
"Prizoon" - Just Another Word for Prison 
Zoos and The End of Nature 
The Nightmare of Zoos 
Zoos trying to play Noah
Thought to Exist in the Wild: Awakening from the Nightmare of Zoos 
Stereotypic Movements in Zoo Animals (Applied Ethology)
Stereotypic Animal Behaviour/library/images/ 
Zoochosis 
Zoochotic Behaviour - Stereotypic Behaviour 
Zoochotic Behaviour (8 videos and short abstract) 
Questions To Ask Your Local Zoo
Zoos and Aquaria: Debunking the Myth  (video)
  Ευχαριστείες: Ευχαριστώ τους εθελοντές της  Πρωτοβουλίας Κατά της Αιχμαλωσίας των Κητωδών, για τις  παρατηρήσεις και την πολύτιμη  βοήθεια στη συγκέντρωση των πληροφοριών.
*Μερικοί ζωολογικοί κήποι και ενυδρεία προσπαθούν να δημιουργήσουν περιβάλλοντες χώρους που μιμούνται τα φυσικά ενδιαιτήματα των ζώων, όμως αυτό δεν είναι πάντοτε αρκετό για να αποτρέψει την παθολογική συμπεριφορά. Ζωόχωση (zoochosis -- από το zoo και psychosis) είναι το ψυχοσωματικό σύνδρομο που δημιουργείται εξ αιτίας της ψυχοσωματικής καταπόνησης (stress) που προκαλεί η αιχμαλωσία. Η δυστυχία των ζώων στους ζωολογικούς κήπους είναι κάτι το σύνηθες, ειδικά σε είδη που δεν προσαρμόζονται εύκολα στην αιχμαλωσία, σε όλους - ακόμα και στους "καλούς" ζωολογικούς κήπους.
Παραδείγματα ζωόχωσης - Βίντεο
Άσκοπος βηματισμός
Δαγκώνει τα κάγκελα
Στρίβει το λαιμό
Ταλαντεύεται
Λικνίζεται
Αυτοτραυματίζεται
Έμετοι και αναγωγές
Κοπροφιλία
Τζάγκουαρ στο Αττικό Πάρκο
Λευκές Τίγρεις στο Αττικό Πάρκο
Περισσότερα
Captive Animal Misery in European Zoos  
Πηγή